Tonín d'Arbas (Los Argüeyos) - Picu L'Esturbín

14 de Payares de 2011

Track: Tonín d'Arbás (Los Argüeyos) - L'Esturbín

Una nueva ruta más col grupu montaña Xuan de la Borrina, tenía que llevános a conocer un pocu más esa fastera enllena de dosmiles del conceyu d'Ayer y más en concretu queríemos dir al picu más altu del conceyu, L'Esturbín.

El primer problema que teníemos yera intentalu dende'l país Astur, pero la kilometrada que teníemos que facer dende pueblos como Yananzanes o Casomera y la dómina del añu na que tamos tirónos p'atrás.

Semeya de grupu nel pueblu de Tonín d'Arbás (1264 ms)

Poro decidimos, da-y preste dende'l país l.lionés y pa ello salimos de Xixón pola autovía minera en direición Mieres del Camín, pa xuntanos cola As-66 que nos dexará nel pueblu de Campumanes onde decidimos parar a desayunar. Nel desayunu, xúntanse a Simón, Carlos, Cantarero, Raúl, Paula y yo, otres dos pareyes como son Rebe y Pangua y Toni y Silvia, completando'l total del grupu.

Magar del cafetín xubiremos el Puertu Payares, pasando polos pueblos de la Frecha, Renueva, Fierros, La Muela, La Romía Baxo, Floracebos, Payares y La Campa, pa travesar la llende y baxar hacia Arbás del Puertu y Busdongu d'Arbás onde tomaremos a la manzorga la carretera que nos dexará en Tonín d'Arbás, dempués de travesar Camplongu.

Primeros pasos dexando Tonín a lo lloñe

El día ta feu, ñubosu y dalgo frescu, poro intentamos nun perder muncho tiempu en mudanos de ropa, anque poner per primer vegada l'añu les polaines retárdonmos dalgo. Aún así, a les 10 de la mañana tábemos travesando les cais de Tonín y saludando a los milenta perros qu'habiten n'él, munchos dellos mastines bien guapos.

Dempués de travesar unos metros de pueblu, baxaremos hacia un barriu un pocu más dientro del valle, y ellí travesaremos l'arroyu de Tonín pa garrar una amplia pista qu'en sele ascensu dirá faciéndonos xubir metros d'altor y avanzar a bon pasu pel valle.

Siguimos avanzando pel valle

Siguiremos a la mandrecha del arroyu Tonín, que dende l'entamu amuésase mui fuerte nel so caudal por mor de tol desxelu de la ñeve cayía díes enantes, y dempués d'un ratín más, travesarémoslu de nuevu per una ponte de madera, pa empobinanos per un guapu senderu siempre a la manzorga'l riu.

Esti senderu fadrános travesar el regueru de Rebecora pa llueu caleyar pente escobones paralelos al arroyu Valle del Cuadru, qu'al xuníse col regueru Aguazones de Tonín toma'l nome del ríu Tonín.

Les semeyes d'augua y seronda son perguapes

A dicir verdá, a estos altores de ruta más 45 minutos, tamos ya sorprendíos polo guapu del valle, y tamién pola suerte que tamos teniendo ya que la cantidá ablucante d'augua que baxa polos distintos regueros, tan dándo-y un tastu a la ruta perbono.

Lluchando con escobones y coles riegues

Aparte d'esto, al ser tanta xente, vamos mui entreteníos falando como siempre de mil y una hestories y vamos dando preste a dellos pasos más tapecíos d'escobones o a gayoleres travieses de riegues como la de Calear que darános pasu a un guapu mayáu, los Llanos de Pomba y Rey (vaya nomes joer...)

Nel intre, tenemos la suerte que'l día va abriendo y vemos el cielu azul, dando razón a los meteorólogos que dicíen que p'Asturies taba bono pero pa Llión non tanto. D'otra miente, tamién vemos a la velocidá que pasen les ñubes penriba del nuesu oxetivu, L'Esturbín, dándo-y tamién la razón a les predicciones de fuertes vientos.

Aportando a Las Brañas Ortigal col Picu L'Estorbín al fondu

Siguiremos pel mesmu valle del Cuadru, siempre a la manzorga'l ríu, hasta aportar al mayáu nomáu como Las Brañas d'Ortigal onde vemos que llega la mesma pista que salía de Tonín pola mandrecha'l ríu, poro ya decidimos que será más cenciello y rápido baxar per ella nel nuesu tornar.

Dexaremos esti mayáu y la so cabaña atrás, a la hora y media de caleyar y ya vamos viendo'l final del valle del Cuadru, que como ye normal fina nuna especie de circu glaciar enllenu de tabayones, siendo'l más importante'l de la riega del Valle del Cuadru, que tendría varios metros de caída perguapos.

Tabayón del Arroyu Valle del Cuadru

Nesti puntu a unos 1650 metros d'altor y con una hora y 45 minutinos de ruta, vamos entamar magar de la semeya col tabayón, l'ascensión verdadera al Picu L'Esturbín. Pa ello, dexaremos los Llanos de Braña Fría atrás, y entamaremos a xubir n'envueltes siguiendo los h.itos y la sienda que más pisada paez que ta.

La verdá ye que llegamos a un puntu, nel que nun ta mui nidiu per onde ye meyor xubir, ya que paez tou asemeyáu, poro l'ascensu ya tendrá que ser caún pol so camín y siempre faciendo envueltes pa que nun seya demasiáu fuerte'l desnivel d'ascensu.

Ascenciendo hacia L'Estorbín

Siguimos tol grupu bien xunto, con Simón en cabeza, y yo personalmente doíme cuenta, de que si quiero xubir a dalgún dosmil más, ye'l momentu de separame. Pego unos cuantos glayíos pa decí-y a Simón qu'ascienda un pelín más pola manzorga y que llueu empobínese dafechu hacia'l cumal.

Nestes altures, cerquino de los dosmil metros, el vientu ye fuerte y comunicámonos malamente. Aún así, dexo a Paulina colos Carlos (Charly y Canta) y entrúgo-y a Pangua si m'acompaña. Como non, sal detrás de mi corriendo, y despedímonos hasta la cima l'Esturbín.

Pangua y yo averándonos primeru a la col.lá'l Cuadru

Nun ye broma lo de corriendo, porque vamos facer un rápidu averamientu hacia la Col.lá'l Cuadru ensín perder altor. Esta col.lá fai pasu ente'l picu'l Cuadru (2089 ms) y el Cuetu Los Barriales (2115 ms), pero nun aportaremos a ella y prefiero faldiar Los Barriales pa facer enantes un cumal asturianu más, El Reboqueras.

Nun ta siendo cenciellu pol vientu, pero cuanto tamos penriba la col.lá n'altor y el nuesu arrodiu del Cuetu los Barriales va tocar al so fin, encarando direición norte hacia'l Reboqueras, el vientu ye tan fuerte que nun dexa dar nengún pasu más.

Dende'l Reboqueras (2088 ms) con vistes al Tres Conceyos, Valle de las Mestas y L'Esturbín

Aún así, sabiendo esperar lo xusto, les raches baxen n'intensidá y algamamos el cumal del Reboqueras (2088 ms) dempués d'una bona llucha escontra'l ñuberu. Ye un cumal del que nun sabemos si hai caída pal norte, poro arrimeme con mieu, por si salía volando d'una ventolada.

Nun foi así, y pudimos acolumbrar otros dosmiles d'Ayer como'l Tres Conceyos, el Camparón, la col.la Propinde, el picu L.lagüezos y la Carisa, y hasta les ñubes amosáronmos un oxetivu d'esti añu, el Cel.lón con parte d'Ubina detrás.

Con pocu más ascendemos al Cuetu Los Barriales (2115 ms)

Tenemos unos metros más arriba en direición sureste, un dos mil más y esta vegada facemos l'arista un pelín protexíos pol mesmu cumal, ya que'l vientu trai esi componente. Aún así, cuando aportamos a los 2115 ms del Cuetu Barriales, el vientu vuelve a azotar con muncha fuercia.

Completamos les vistes cola Peña Cuaña y tol valle de las Mestas a la so manzorga, y afitamos la nuesa vista nel puntu onde tendríen que tar los nuesos collacios, el cumal del Picu L'Esturbín. Magar de sacar una semeya a Pangua, intentamos ponénos al tayu, pero de la que tamos baxando pola arista del Cuetu los Barriales hacia'l col.lau de Cuaña, el vientu ye tan fuerte que veo a Pangua polos suelos nun par d'ocasiones.

Xubiendo al Picu L'Esturbín dexando l'arista dende los Barriales

Cuando ye a llevantáse, siguimos alantre y vemos como dalgunos de los nuesos collacios tan baxando. Nun sabemos si ficieron cume o non, hasta que Pangua se pon delantre mía pa facer dalguna semeya d'ascensu y alcuéntrase col gorru de Paulina.

Nel intre, sabemos que dalgunos nun fueron a ello, y que tuvieron que pasales bien putes, tanto o más que nosotros. Ensín más, y cola suerte de que de xemes en cuando podemos protexenos pola cara norte de l'arista aportamos al cumal de L'Esturbín de 2130 ms onde Toni, Silvia y Raúl, lleven un ratín esperándonos a refuxu de la cara norte.

A la fin, Picu L'Esturbín (2130 ms)

Son 3 hores y 15 minutos, les que tardamos en facer esti cumal, anque llevámonos de regalu un par de dos miles más pal cestu. Agora, toca facer una semeya como se pueda del cumal colos supervivientes del grupu y como Pangua tamién camienta, baxar lo más aína posible a la gueta del restu'l grupu, porque Rául, Toni y Silvia, nun saben porque nun ficieron cume tampocu.

Lluchando escontra'l vientu tamién pa baxar col Picu'l Cuadru enfrente

Dicho y fecho, baxamos a fueu, lluchando col molestu airón, qu'en raches rondaría los 100 km/h y topámonos con tol grupu a refuxu nuna peña na Braña Fría. Ellí, enterámonos qu'a Paulina-y llevó'l gorru'l vientu, qu'a Charly tamién-y desapaeció'l pañuelu que llevaba na tiesta y de lo que ye pior, qu'a Simón voláron-y les gafes y nun fueron a poder alcontrales.

Lo que taba siendo una ruta perguapa, con una xubida prestosa pel valle con tanta augua nes riegues, al final tornóse en disgustu pa Simón pola perda les gafes y tamién pa los demás que nun pudieron facer cumal porque pillólos unes raches de vientu fortísimes, decidiendo dar la vuelta con mui bon criteriu.

Aportamos al cobixu d'una peña pa xintar con tol grupu

Demientres xintaba'l bocata, acurrucáu con Paula, que por suerte (muncha suerte) tenía'l so gorru intactu na tiesta, camentaba que'l vientu pue ser el pior de los enemigos pal montañeru. Alcordábame de rutes como la de Cabeza Llombreras, del Picu Mosquital, de la Siel.la y sobretou cuando nos dimos la vuelta en Pena Ruea, y siempre quédome colo mesmu, que si nun tas pasándolo bien, media vuelta y otru día será. Poro, lo primeru da-y la norabona a los collacios por tomar tan bona decisión y per otru llau pedir perdón por abandoná-yos colos mios proyeutos, envede xubir a toos hasta'l cumal.

Siguimos baxando pente les cayíes d'agua que dan vida al arroyu de Tonín

Esi tastu agridulce foi'l compangu, que de la man, tuviemos el restu la baxada hasta la Braña d'Ortigal y solo un vistazu hacia los xabaces tabayones daben alcordanza de lo guapu de la ruta y d'esti valle del Cuadru.

Más descensu hasta Ortigal de nuevu

Al altor de la Braña d'Ortigal, vamos travesar el ríu con bona emoción de moyáse y garraremos esa pista nueva y de duldosa utilidá que viéramos arribar dende'l llau drechu del ríu, col envís de que nun caleyar tranquilu y relaxáu allugáranos de nuevu en Tonín.

Esta vegada garramos la pista oriental al Arroyu Tonín

Y nun ye que nun fuera asína, pero nel so camín agasayónos con dalguna xubidina poles llargues faldes del Picu Campastiñosas y Brañacaballo, y tamién fízonos sacar dalguna sorrisa al tener que cruciar la profunda riega d'Aguazones y la del barrancu de la Garrucha.

Baxando cola Peña Riañu al fondu y Pangua travesando l'arroyu Aguazones

Finalmente, dempués de 5 hores y 50 minutos de ruta en total y d'una hora y cuartu de pista cómoda en baxada, somos recibíos por una centena de perros lladrando al travesar de nuevu les cais de Tonín d'Arbás.

Poquín a pocu siguimos descendiendo hasta Tonín

En total fueron unos 15,8 kms de camín, que dan bona cuenta de lo llargo d'esti valle y 1220 ms de desnivel acumuláu que tamién amuesen que nun ye una ruta suave, ya que rialmente xúbese tol altor al final, pero tien un accesu llargu enforma.

Metíos nel portal de la ilesia'l pueblu, mudámonos de ropa y siendo inda les 4 la tarde, decidimos averanos hasta la casa Maragato en Busdongu, onde nos tomamos unes cerveces y picaremos bon embutíu y quesu, col envís de quitar la desilusión de la non-cume de dalgunos y el disgustu de Simón pola perda de les gafes.

Semeya qu'amuesa'l cansanciu de lluchar col vientu

Nun pudo ser meyor esta decisión, ya que relaxámonos abondo y pudimos entamar el viaxe de vuelta con muncho meyor humor y con ganes de que llegue la prósima ruta cuanto antes meyor... pero ensín vientu por favor.

Camudando'l Camín col gorru realcontráu

Nesta ventosa ruta ficimos los siguientes dos miles d'Ayer: Picu L'Esturbín (2130 ms) que ye primer cota d'Ayer y monte prestosu astur, el Cuetu Los Barriales (2115 ms), segunda cota ayerana y el Reboqueras (2088 ms).
Ver progresos en: Retos montañeros